Względnie niedawno ludzie zaczęli badać różnicę między inteligencją a mądrością. Przez lata rozróżnienie to było związane z dyscyplinami filozoficznymi i duchowymi, ale dopiero w ostatnich dziesięcioleciach zaczęli je badać psychologowie. W tym artykule porównamy inteligencję i mądrość oraz przyjrzymy się niektórym kluczowym różnicom między nimi. Jeśli jesteś zainteresowany rozwijaniem swojej własnej mądrości, czytaj dalej! Oto pięć kluczowych sposobów, by to osiągnąć. 1. Zrozumienie, Praktyka, Praktyka, Motywacja
Zrozumienie
Wiele osób myli inteligencję z mądrością. Istnieją trzy różne rodzaje inteligencji: analityczna, twórcza i praktyczna. Inteligencję analityczną mierzy się za pomocą testów IQ, natomiast inteligencję twórczą i praktyczną wykorzystuje się przede wszystkim w życiu codziennym. Mądrość nabywa się poprzez doświadczenia i jest ona produktem doświadczenia. Ogólnie rzecz biorąc, mądrość umożliwia podejmowanie lepszych decyzji, rozwijanie szerszej perspektywy i skuteczniejsze rozwiązywanie problemów. Są to jednak bardzo różne umiejętności.
Obydwie koncentrują się na wiedzy, jednak inteligencja związana jest z jej pozytywnymi aspektami, podczas gdy mądrość opiera się na życiowym doświadczeniu. Mądrość często wymaga wyższego poziomu zrozumienia i ma większe zastosowanie w prawdziwym życiu. Mądrzy ludzie są często skłonni do rywalizacji, ale są też otwarci na naukę. Mądrość ma zdecydowanie inne spojrzenie na życie. Można ją opisać jako szerszy, bardziej złożony sposób patrzenia na świat.
Różnica między inteligencją a mądrością jest ważna ze względu na sposób, w jaki odnoszą się one do satysfakcji życiowej. Często edukacja skupia się na rozwijaniu inteligencji, a wykształcenie jest nastawione przede wszystkim na zdobycie wymarzonej pracy. Chodzi tu nie tylko o gratyfikację finansową, ale także o status społeczny. Mądrość wymaga mądrości, aby móc poruszać się w niepewnych sytuacjach życiowych. Wymaga cierpliwości, wytrwałości i gotowości do kwestionowania tego, czego się nauczyliśmy. Jeśli nie potrafimy odpowiedzieć na te pytania, nie będziemy w stanie w pełni docenić naszego życia i jego licznych przyjemności.
Rozwój
W miarę jak świat będzie się stawał coraz bardziej zautomatyzowany, coraz ważniejsze będzie rozwijanie wyższego poziomu wiedzy i mądrości. Niniejsza książka zawiera wskazówki dotyczące rozwijania tych umiejętności za pomocą różnych strategii. Niniejszy rozdział koncentruje się na rozwoju mądrości organizacyjnej. Rozwijając ten rodzaj inteligencji, jednostki powinny być świadome wpływu, jaki ich działania i decyzje będą miały na innych ludzi. Autorzy omawiają także znaczenie rozwijania odpowiedniego sposobu myślenia i mechanizmów radzenia sobie z problemami. Podkreślają także znaczenie inteligencji emocjonalnej i społecznej oraz inteligencji interdyscyplinarnej.
O ile inteligencja jest często kojarzona ze zdolnością uczenia się, o tyle mądrość to umiejętność zastosowania tej wiedzy w praktyce. Różnica między inteligencją a mądrością polega na tym, że inteligencja koncentruje się na zadaniach życiowych, natomiast mądrość odnosi się do rezultatów działań. Jest to umiejętność rozróżniania, co jest prawdą, a co nie, i kiedy należy to odrzucić. W związku z tym inteligencja nie zawsze jest najlepszym przewodnikiem. Z drugiej strony, mądrość to zdolność rozumienia motywacji stojących za pewnymi działaniami.
Aczkolwiek inteligencja jest ważna, nie może być jedyną miarą dobrego charakteru. Mądrość i zdrowy rozsądek to dwie odrębne i uzupełniające się cechy. Inteligencję można zdobyć dzięki ciężkiej pracy, ale nie jest to jedyny sposób na bycie dobrym człowiekiem. Mądrzy ludzie potrafią zintegrować swoje mocne strony poznawcze i emocjonalne. Są świadomi swojej inteligencji, ale mają też więcej sceptycyzmu, który jest zdrową akceptacją możliwości różnych odpowiedzi. Mądrość jest sposobem interpretowania danych i rozumienia ich implikacji.
Praktykowanie
W ciągu historii ludzie łączyli inteligencję z religią i duchowością, a idea praktykowania inteligencji i mądrości w ramach rozwoju osobistego jest często popularnym trendem. Ogólnie rzecz biorąc, inteligencja to zdolność uczenia się i wykorzystywania wiedzy, podczas gdy mądrość koncentruje się na jej zastosowaniu. Obie cechy mają swoje wady i zalety, ale większość ludzi wykazuje cechy obu. Inteligencja jest często łączona z funkcjonowaniem umysłu, który jest złożoną, potężną jednostką, która może się zmieniać w zależności od czynników środowiskowych i społecznych.
Uczenie się jest procesem łączącym ciekawość i docenianie piękna z krytycznym myśleniem, kreatywnością i zapałem. Perspektywa jest atrybutem mądrości, czyli zdolności osoby do zrozumienia swojej roli w świecie i tego, jak postrzegają go inni. Ta cecha jest niezbędna do udzielania mądrych rad, a Vlogbrothers Hank Green i John Kotter oferują wgląd w tę kwestię przepełniony mądrością. Mądrość i inteligencja wywodzą się z procesu rozumienia granic tego, co wiemy, i tego, jak współdziałamy z tą wiedzą.
W odniesieniu do podejmowania decyzji ważne jest rozróżnienie między inteligencją a mądrością. Inteligencja to zdolność do rozwiązywania problemów, wymyślania innowacyjnych pomysłów i podejmowania decyzji. Mądrość to połączenie siły poznawczej z siłą emocjonalną. Ponadto mądrzy ludzie mają wyższy poziom sceptycyzmu – otwartości na możliwość istnienia różnych odpowiedzi. W obu przypadkach decydujące znaczenie ma perspektywa danej osoby. Mądrość jest doskonałym źródłem nowych pomysłów i spostrzeżeń.
Motywacja
Jedno z badań sprawdzało, jak bardzo mądrość deklarowana przez samych siebie różni się od mądrości osiąganej przez uczestników. Naukowcy wykorzystali wyniki samooceny z trzech kwestionariuszy, aby oszacować poziom mądrości uczestników. Wyniki pokazały, że istnieje znaczący związek między mądrością związaną z samym sobą a mądrością związaną z wynikami, oraz że te dwie zmienne mają różny wpływ na wyniki mądrości. Autorzy sugerują, że zmienna self-forport wisdom reprezentuje jedynie podzbiór performance wisdom.
Według tej teorii, motywuje nas kilka czynników. Nasze podstawowe potrzeby biologiczne są zaspokajane przed realizacją wyższych celów. Oznacza to, że zanim zaczniemy dążyć do samorealizacji, najpierw zaspokajamy nasze podstawowe potrzeby, takie jak miłość i bezpieczeństwo. Ten proces pozwala nam osiągnąć wyższy poziom ludzkiego spełnienia. Rozróżnienie między tymi dwoma rodzajami motywacji ma kluczowe znaczenie dla określenia różnicy między mądrością a inteligencją. Motywacja w dużej mierze decyduje o tym, czy osiągamy nasze cele i czy nasze życie staje się lepsze.
Różnice między mądrością a inteligencją polegają na zastosowaniu naszej wiedzy. Mądrość ma szerszy potencjał i opiera się na zastosowaniu wiedzy, podczas gdy inteligencja jest bardziej teoretyczna. Mądrzy ludzie mają głęboką świadomość tego, jak naprawdę działa świat. Mądrość nie opiera się na zapamiętywaniu faktów, lecz na doświadczeniu. W przeciwieństwie do niej, inteligencja opiera się na wiedzy abstrakcyjnej i nie ma nic wspólnego z inteligencją emocjonalną.
Testy
Niektóre testy mierzą tylko bardziej powierzchowne aspekty inteligencji, podczas gdy inne mierzą zdolności płynne, takie jak ocenianie pomysłów i poszukiwanie wzorców. Niektórzy ludzie mogą wykazywać się ponadprzeciętną inteligencją, ale ich testy mierzą tylko część ich ogólnych zdolności. Nie jest to dobra praktyka, ponieważ powierzchowne myślenie nie jest przydatne w rozwiązywaniu rzeczywistych problemów. Testowanie inteligencji i mądrości jest bardziej dokładne, gdy mierzy zdolność dostępu do obu kategorii wiedzy. Oto kilka sposobów na określenie swoich mocnych stron.
Podczas gdy inteligencja skupia się na zadaniach podtrzymujących życie, mądrość zajmuje się konsekwencjami swoich działań. Innymi słowy, mądrość wywołuje pytanie: „Czy powinienem podjąć określone działanie?”
Zadowalający test na inteligencję powinien być w stanie ocenić zarówno praktyczne umiejętności rozwiązywania problemów, jak i kreatywność. O ile ogólny test inteligencji może mierzyć zdolności umysłowe danej osoby, o tyle dla każdego rodzaju inteligencji należy opracować specjalny test. Obie te cechy są ważne dla oceny poziomu powodzenia danej osoby w życiu. Ponadto, aby zmierzyć prawdziwą inteligencję danej osoby, test powinien być dostosowany do jej osobowości i pochodzenia. Idealnie byłoby, gdyby standaryzowany test inteligencji mierzył zarówno praktyczne, jak i twórcze umiejętności rozwiązywania problemów.
Uczenie się na błędach
Według Carol Dweck, profesor ze Stanfordu, która bada zachowania dzieci, niezwykle ważne jest zachęcanie ich do ciężkiej pracy i popełniania błędów. Jej badania wykazały, że chwalenie za inteligencję sprawia, że dzieci są mniej skłonne do wytrwałej nauki. Aby to udowodnić, Dweck i jej współpracownicy przebadali setki uczniów piątej klasy szkół publicznych w Nowym Jorku. Porównali efekty pochwały za inteligencję i pochwały za wysiłek.
Różnica między inteligencją a mądrością polega na tym, że zanim człowiek stanie się mądry, musi uczyć się na własnych błędach. Inteligencja z kolei zakłada, że działanie jest wykonane bezbłędnie. Natomiast mądrość rozwija się poprzez osobiste doświadczenie. Człowiek musi nauczyć się, jak unikać błędów, zanim będzie mógł zostać uznany za mądrego. Innymi słowy, mądrość wymaga uczenia się na błędach. W związku z tym trudniej jest być geniuszem, nie ucząc się na nich.
Mądrość to inteligencja połączona z pokorą. Oznacza gotowość do uczenia się od innych, a nie tylko od siebie. Mądrość to umiejętność spojrzenia ponad powierzchowność, znalezienia głębszego sensu i przyczyny danej sytuacji. Oznacza również otwartość na uczenie się na błędach i sukcesach innych. Mądrość to umiejętność podjęcia dobrej decyzji, nawet jeśli jej wynik nie jest doskonały. Mądrość wymaga pokory, która często jest obca naszemu współczesnemu społeczeństwu.
Odczuwanie różnic
Odczuwanie różnic między inteligencją a mądrością wymaga nauczenia się akceptowania tej różnicy. Mądrość można poczuć w jelitach i w sercu, czasem towarzyszą temu łzy. Przykładem mądrości jest sposób, w jaki wpływa ona na sposób myślenia, przetwarzania informacji oraz doświadczenia z przeszłości. Oznacza to, że jesteś bardziej świadomy swoich wartości, niż zazwyczaj się sądzi. Uświadomienie sobie różnic między inteligencją a mądrością jest dobrym pierwszym krokiem do ich rozpoznania.
Biblia opisuje dwa rodzaje mądrości. Istnieje głupiec wiedzący i wielki głupiec, a Biblia nazywa je różnymi rzeczami. Biblia definiuje również erudycję jako rozległą uczoność i naukę. O ile inteligencja polega na posiadaniu wiedzy i zrozumienia, o tyle erudycja polega na umiejętności przekazywania tej wiedzy. Wiedza jest umiejętnością, którą można nabyć, ale może też być darem Bożym.
Uświadomienie sobie różnic między inteligencją a mądrością oznacza uznanie, że pewne zachowania i działania wydają się niemądre na krótką metę. Natomiast postać Jeana Giono, który przez kilka lat przesadzał las drzewo po drzewie, jest cenniejsza dla potomnych. Wartości osoby lub zespołu nie da się uchwycić za pomocą krótkowzrocznych zachowań. Mądrość wymaga umiejętności odseparowania się od obecnego pokolenia, aby móc rozpoznać jego prawdziwą wartość.
