Parentyfikacja to proces, w którym dziecko przyjmuje rolę rodzica. To odwrócenie ról może prowadzić do problemów zarówno dla zdrowia psychicznego dziecka, jak i rodzica. W tym artykule omówimy niektóre z przyczyn, objawów i możliwości leczenia parentyfikacji. Po przeczytaniu tego artykułu, będziesz w stanie lepiej zidentyfikować i zapobiec skutkom sytuacji, w której dziecko staje się powiernikiem i opiekunem na rzecz osoby dorosłej. A jeśli to ciebie dotyka zjawisko parentyfikacji, zawsze możesz zwrócić się o pomoc do psychologa.
Czym jest parentyfikacja – oznaki odwrócenia ról w rodzinie
Jak rozpoznawać sparentyfikowane dzieci? Takie często doświadcza wewnętrznej przemiany, przejmując problemy dorosłych. Proces ten nie zawsze jest przyjemny, często czując większą presję spełnienia się w roli opiekuna niż na zaspokojeniu własnych potrzeb. Rodzice w takich sytuacjach są bardziej skłonni wciągać swoje dzieci w rolę opiekuna, ponieważ wartość dziecka jest bezpośrednio związana z tym, co zapewnia innym. Często jest to dla dziecka sposób na ochronę rodzeństwa przed traumatycznymi przeżyciami lub po prostu bycie opiekunem rodziny.
Objawy parentyfikacji u dzieci mogą obejmować depresję i lęk. Parentyfikacja może skutkować agresywnym zachowaniem, nadużywaniem substancji i niepowodzeniami w nauce. Niestety, takie dzieci są najbardziej narażone na utrwalanie cyklu parentyfikacji, kiedy sami stają się rodzicami.
Skutki parentyfikacji są podobne do skutków spoufalania. Kiedy dziecko jest zmuszone do opieki nad rodzicem, rozwinie ono poczucie odpowiedzialności, które nie odpowiadają jego własnym potrzebom. W konsekwencji będzie miało trudności z wyrażaniem uczuć złości lub krzywdy i prawdopodobnie ucieknie się do niezdrowych związków. Podobnie w przyszłości mogą starać się zrekompensować sobie utracone dzieciństwo. Ponadto mogą być mniej czułe i ustępliwe wobec swoich maluchów.
Dzieci parentyfikowane mogą również cierpieć w pracy. Często czują, że są jedyną osobą odpowiedzialną za wykonanie jakiegoś zadania i nie będą w stanie oddelegować go komuś innemu. Wezmą na siebie więcej pracy niż jej współpracownicy, wykażą trudności w delegowaniu zadań, przejawiającą się chorą tendencją do dążenia do perfekcji. Na pytanie dlaczego tak się dzieje, odpowiedzą: „Nie ma nikogo innego, kto mógłby to zrobić!
Przyczyny parentyfikacji
Istnieje wiele przyczyn parentyfikacji – zarówno psychologiczne jak i społeczne. Dzieci cierpiące na parentyfikację mogą nie być w stanie rozpoznać swojego opiekuna lub mogą nie pamiętać, jak się nimi zajmował. Mogą być również wycofane. W niektórych przypadkach, parentyfikacja może nawet prowadzić do zaburzeń związanych z nadużywaniem alkoholu. Chociaż nie ma sprawdzonych sposobów na wyleczenie parentyfikacji, istnieją pewne metody, które mogą pomóc złagodzić objawy.
Rodzice, którzy angażują się w parentyfikację mają tendencję do trudnego zarządzania dziećmi, co może prowadzić do trudności w zaufaniu innym i skłonności do agażowania się w niezdrowe relacje. Rodzice mogą również nie być w stanie zapewnić odpowiedniej opieki dla swoich dzieci, a ich dziecko może przejąć rolę opiekuńczą sami. Parentyfikacja może wpływać na zdrowie psychiczne i rozwój społeczny dziecka, a także negatywnie wpływać na rodzinę. Inne przyczyny parentyfikacji to trudności finansowe, rozwód i choroba rodzeństwa.
Chociaż rodzice nigdy nie powinni polegać na dzieciach, aby pomóc im w podejmowaniu decyzji, powinni pozostać dla nich emocjonalnie dostępni. Dzieci mogą się wiele nauczyć od swoich rodziców, a zdrowa komunikacja z rodzicami jest niezbędna dla ich rozwoju emocjonalnego. Rodzice powinni być ostrożni, gdy proszą dzieci o radę, ponieważ taka sytuacja może doprowadzić do poważnego uszkodzenia podstawowych procesów osobowości.
Przyczyny parentyfikacji mogą być międzypokoleniowe lub lokalne, a sposobów na przełamanie wzorców jest kilka. Pierwszym krokiem jest świadomość. Rodzice powinni rozpoznać potrzebę zmiany i wyznaczyć granice. W idealnej sytuacji rodzice powinni być w stanie określić swoje obowiązki rodzicielskie bez wpływu na zdrowie, pracę w szkole czy relacje społeczne dzieci. Jeśli rodzice dziecka nie uznają granic, może ono w końcu stać się „obiektem zaspokajającym potrzeby”.
Skutki parentyfikacji
Parentyfikacja jest powszechnym procesem rozwojowym, który może dotyczyć dzieci od najwcześniejszego dzieciństwa do dorosłości. W takiej sytuacji dzieci często nie mają wolności, wielu przyjaciół, ani życia zewnętrznego. Dzieci przejmują zadania rodziców, a w skrajnych sytuacjach poświęcają własne potrzeby. Dlatego trzeba mówić o parentyfikacji. Ponieważ dzieci, które są wychowywane, często odgrywają wiele ról, mogą mieć trudności z byciem sobą. Może to również wpływać na opiekunów, którym może być trudno być elastycznym i dostosowywać się do zmieniających się sytuacji. Parentyfikacja może również prowadzić do tego, że dziecko nie będzie w stanie rozwinąć swojej osobowości czy umiejętności społecznych.
Chociaż dzieci mogą być bardzo odporne, często mają problemy z osiągnięciem niezależności i samoświadomości. Ponieważ nie otrzymywały szacunku od swoich rodziców, nauczyły się tłumić swoje potrzeby. Ponieważ dorastały nie mogąc wyrazić siebie, mogą szukać partnera, który zrobi to za nie. Rodzice, którzy wychowują swoje dzieci mogą wpływać na jakość romantycznych związków, zwłaszcza jeśli dziecko czuje, że nie jest traktowane równo.
Podczas gdy te konsekwencje parentyfikacji są często szkodliwe dla dzieci, istnieją również pozytywne efekty parentyfikacji. Wiele dzieci, które są wychowywane, rozwijają silne tendencje opiekuńcze, empatię i inteligencję emocjonalną. Mają również tendencję do posiadania wyższych poziomów spójności rodzinnej i kompetencji interpersonalnych. Dodatkowo, osoby, które doświadczają niskiego poziomu parentyfikacji mają tendencję do rozwijania większego opanowania i poczucia własnej wartości.
Skutki parentyfikacji mogą być różne – od fizycznych po emocjonalne. Sparentyfikowane dzieci mogą stać się dorosłymi opiekunami dla swojego rodzeństwa, rodzicami dla innego dziecka lub rodzicami dla siebie. W każdym z przypadków skutki te mogą być negatywne i trwać przez długi czas. Na szczęście, parentyfikacja może również pomóc dzieciom w budowaniu odporności i kompetencji. Dzięki zwiększonemu wsparciu i terapii, parentyfikacja może zostać pokonana. Jak więc możemy zidentyfikować parentyfikację? Dowiedzmy się o tym trwałym procesie.
Leczenie parentyfikacji
Według Nancy D. Chase, dziecko, które jest „parentyfikowane” poświęciło swój własny rozwój dla dobra rodziców. Często ma to postać braku poczucia własnej wartości, nieumiejętności wyrażania swoich potrzeb i braku pewności siebie. W świecie, w którym jest zbyt wiele wymagań, parentyfikacja może być poważnym problemem. Konieczne jest podjęcie leczenia.
Objawy parentyfikacji obejmują niską samoocenę, lęk i pustkę emocjonalną. Często dzieci te rozwijają fałszywe tożsamości, aby zamaskować swoje prawdziwe potrzeby. Mogą mieć trudności z wyrażeniem siebie, co powoduje uczucie wstydu, złości i rozpaczy. W rezultacie trudno im sprostać wymaganiom rodziców i mogą szukać pomocy z zewnątrz. W niektórych przypadkach nie jest konieczne szukanie leczenia z powodu parentyfikacji.
Istnieje wiele badań sugerujących, że występowanie parentyfikacji może prowadzić do różnych negatywnych skutków. Chociaż dyskutuje się o nich od dziesięcioleci, konsekwencje te zostały przyjęte jako oczywiste. Badania empiryczne i przeglądy narracji klinicznych koncentrują się na tych zagadnieniach. W badaniach tych stosowane są różnorodne interwencje terapeutyczne. Oprócz terapii behawioralnych można zastosować terapię dziecięcą, aby pomóc dzieciom przezwyciężyć parentyfikację. Niniejsza książka dostarczy profesjonalistom, pracownikom naukowym i rodzicom informacji na temat sposobów leczenia parentyfikacji.
Głównym celem leczenia jest wzmocnienie tożsamości opiekuna i rozwinięcie krytycznej oceny siebie. Dorosłe dzieci powinny być również kierowane do wyrażania żalu z powodu utraconego dzieciństwa. Jako dorośli, muszą zrównoważyć wymagania związane z rodzicielstwem z wymaganiami związanymi z opieką nad dziećmi. Co więcej, należy ich wspierać w ustalaniu własnych oczekiwań wobec rodzicielstwa.
Chociaż rodzice mogą nie zdawać sobie z tego sprawy, parentyfikacja ma reperkusje, które wykraczają daleko poza sprawy czysto rodzinne. Dlatego terapeuci mogą pomóc jednostkom w procesie przetwarzania tego traumatycznego procesu. Psychoterapia zajmie się szerokim zakresem dynamiki rodzinnej, od płci i uzależnienia od pracy do odpowiedzialności i poczucia własnej wartości. Terapeuta może również zająć się podstawowymi problemami powodującymi ten rodzaj parentyfikacji, w tym potrzebą wsparcia społecznego.
